สมุนไพรเยียวยาอาการเวียนศีรษะ

   อาการเวียนศีรษะเกิดขึ้นได้ทั่วไปกับคนทุกวัย โดยเฉพาะมักพบบ่อยในผู้สูงอายุ ซึ่งใครที่เคยเกิดอาการเหล่านี้ คงทราบถึงความทุกข์ทรมานเป็นอย่างดี

   นายแพทย์สมุทร จงวิศาล อาจารย์ประจำภาควิชาโสต นาสิก ลาริงซ์วิทยา คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล ได้อธิบายเรื่องนี้ให้ฟังว่า “อาการเวียนศีรษะของคนเราเกิดขึ้นจากระบบการทรงตัวในร่างกายเสียสมดุล ซึ่งระบบควบคุมการทรงตัวของร่างกายประกอบด้วย 4 ระบบ ได้แก่ ระบบการทรงตัวของหูชั้นใน ระบบสายตา ระบบประสาทและกล้ามเนื้อข้อต่อ ตลอดจนระบบที่สำคัญคือระบบสมอง ซึ่งต้องทำงานสอดคล้องกัน หากระบบหนึ่งระบบใดเสียสมดุลไปก็ทำให้เราเกิดอาการเวียนศีรษะขึ้นได้”

   “นอกจากนี้ อาการเวียนศีรษะยังพบบ่อยในผู้สูงอายุ เนื่องจากการเสื่อมของอวัยวะต่างๆ ทั้งการรับรู้และสมองแล้ว เรายังสามารถพบอาการดังกล่าวในผู้ป่วยกลุ่มโรคเรื้อรัง เช่น เบาหวาน ความดันเลือดสูง หัวใจ ไขมันในเลือดสูง เป็นต้น”

   “แต่ทั้งนี้การหาสาเหตุของอาการดังกล่าวก็ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย รวมถึงลักษณะของอาการเวียนศีรษะ ระยะเวลาที่เกิดอาการ เป็นบ่อยแค่ไหน อาการที่เกิดร่วมกับอาการเวียนศีรษะ เช่น มีเสียงดังในหู หรือมีอาการคลื่นไส้อาเจียนร่วมด้วย”

ตรวจสอบอาการเวียนศีรษะ

   อาการเวียนศีรษะมีมากมายหลายระดับ ตั้งแต่ระดับเบาๆ จนถึงระดับรุนแรงมากที่ต้องรีบไปพบแพทย์ ดังนี้

·   ความรู้สึกมึนงง รู้สึกสมองตื้อๆ ไม่แจ่มใส คิดอะไรไม่ออก คล้ายกับคนนอนไม่พอ

·   ความรู้สึกหวิวๆ ลอยๆ จะมีอาการขณะเปลี่ยนท่าเร็วๆ เช่น ลุกจากที่นั่งหรือที่นอน ตลอดจนการก้มๆ เงยๆ อย่างฉับพลัน อาจมีอาการหน้ามืดหรือเป็นลมร่วมด้วย ถ้าเป็นมาก

·   ความรู้สึกโคลงเคลง เสียศูนย์ เอียงเซ เสียการทรงตัว และอาจจะล้มไปด้านใดด้านหนึ่ง

·   เวียนศีรษะแบบบ้านหมุน ซึ่งถือเป็นอาการรุนแรง จะมีอาการสิ่งแวดล้อมหมุนหรือรู้สึกตัวเองหมุน ซึ่งเป็นความรู้สึกหลอน มักเกิดขึ้นแบบฉับพลัน และอาจมีอาการเป็นๆ หายๆ

กดจุดแก้เวียนศีรษะ

   หากเกิดอาการเวียนศีรษะ โดยเฉพาะผู้สูงวัย อย่างป้าเล็กลองกดจุดง่ายๆ ด้วยตัวเองดังนี้

·   วิธีที่หนึ่ง ใช้นิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้กดบริเวณตรงกลางหว่างคิ้ว ค่อยๆ ออกแรงกดหนักและเบาสลับกันอย่างสม่ำเสมอ ทำติดต่อเช่นนี้จนกว่าอาการจะดีขึ้น

·   วิธีที่สอง ใช้หัวแม่มือด้านขวากดที่รอยบุ๋มระหว่างกระดูกขากรรไกรและกะโหลกศีรษะ ซึ่งอยู่หลังใบหูด้านขวา ออกแรงกดแล้วปล่อยสลับกันไป อาจทำพร้อมกับจังหวะการหายใจเข้าและออก ทำติดต่อกันประมาณ 1 – 2 นาที จึงค่อยสลับทำอีกข้างหนึ่ง

สมุนไพรไทยบำบัดอาการเวียนศีรษะ

   สมุนไพรไทยหลากหลายชนิดมีสรรพคุณบรรเทาอาการเวียนศีรษะได้ดี ซึ่ง คุณบุญยืน ผ่องแผ้ว หมอสมุนไพรประจำคลินิกหนองบงการแพทย์แผนไทย จังหวัดลพบุรี ได้แนะนำดังนี้

·   เถาย่านาง นำเถาและใบย่านางตากแห้งประมาณ 1 กำมือหรือ 15 กรัม ต้มกับน้ำสะอาด 1 ลิตร ชงดื่มแทนชา ดื่มได้ทั้งเช้า กลางวัน และเย็น หรือดื่มเมื่อกระหายน้ำ ใบย่านางมีสรรพคุณช่วยขจัดพิษ ทำให้เลือดหมุนเวียนดี แก้เวียนศีรษะ และหน้ามืดตาลายได้ด้วย

·   ข่า ล้างต้นข่าทั้งต้นให้สะอาด หั่นเป็นชิ้นเล็กๆ นำไปตากแดดให้แห้ง ใช้ข่าที่ตากแห้งแล้วประมาณ 1 กำมือหรือ 15 กรัม ต้มกับน้ำสะอาด 1 ลิตร ชงดื่มแทนชา รสร้อนของข่าจะช่วยขับลม แก้จุกเสียด แน่นท้อง และแก้ลมวิงเวียน

·   ตะไคร้ ใช้ต้นตะไคร้สดประมาณ 3 ต้น ล้างให้สะอาด และนำมาหั่นเป็นชิ้นเล็กๆ ใส่หม้อต้มกับน้ำ 1 ลิตร ชงดื่มแทนชาเช่นกัน ตะไคร้มีสรรพคุณแก้เวียนศีรษะ หน้ามืด และใจสั่น

·   รางจืด นำใบสดประมาณ 7-8 ใบ ล้างน้ำให้สะอาด ใส่ในน้ำซาวข้าว 1 แก้ว (โดยใช้ข้าวสารล้างให้สะอาด 1 กำมือขยำในน้ำดื่ม 1 แก้ว) ต่อจากนั้นให้ขยำใบสดกับน้ำซาวข้าวประมาณ 1-2 นาที แล้วนำมากรองด้วยผ้าขาวบาง ดื่มน้ำที่ได้ก่อนอาหารเช้าและเย็น ช่วยแก้อาการเวียนศีรษะ หน้ามืดตาลาย ถอนพิษไข้ ถอนพิษผิดสำแดง และพิษอื่นๆ

ป้องกันไว้ก่อน

·   ปรับเปลี่ยนอิริยาบถช้าๆ โดยวิธีการหายใจลึกๆ ก่อนลุกขึ้นจากท่านั่งหรือท่านอน จากนั้นเคลื่อนไหวช้าๆ ค่อยๆ ลุกทีละขั้นตอนดีกว่าการลุกพรวดพราดอย่างแน่นอน

·   รักษาระดับน้ำตาลในเลือดให้คงที่ โดยกินอาหารเป็นมื้อที่แน่นอน และกินอาหารที่มีสารเส้นใยสูง เช่น ผัก ผลไม้ ที่สำคัญควรงดการกินอาหารที่มีแป้งขัดขาวและน้ำตาลทรายขาว

·   ออกกำลังกายแบบแอโรบิกอย่างน้อยวันละ 30 นาที เช่น การเดิน ว่ายน้ำ รำกระบอง ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของหัวใจและปอด และทำให้สมองได้รับออกซิเจนอย่างเพียงพอ

·   ถ้ามีอาการเวียนศีรษะ อย่าขับรถหรือทำงานกับเครื่องจักรหรือสภาพเสี่ยงต่ออันตราย เช่น การปีนป่ายในที่สูงๆ เป็นต้น

ขอบคุณข้อมูลจาก: นิตยสารชีวจิตฉบับที่ 237