การป้องกันหลอดเลือดหัวใจตีบ

ท่านผู้อ่านลองสำรวจดูว่าตัวท่านรวมทั้งคนที่รู้จัก มีใครบ้างที่มีปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดแข็ง หากพบว่ามีปัจจัยเสี่ยงแนะนำว่าให้ปฏิบัติตามเป้าหมายที่แนะนำ การป้องกันโรคย่อมดีกว่าการรักษาเนื่องจากประหยัดค่าใช้จ่าย ผู้ป่วยก็ไม่เกิดความพิการ คุณภาพชีวิตทั้งตัวผู้ป่วยและญาติดีขึ้น  เนื่องจากโรคหลอดเลือดหัวใจตีบและโรคอัมพาตมีปัจจัยเสี่ยงใกล้เคียงกันจึงขอกล่าวรวมกัน เนื่องจากโรคหลอดเลือดแดงแข็ง Atherosclerosis เป็นสาเหตุสำคัญของโรคหัวใจและโรคอัมพาต หลอดเลือดแดงแข็งเริ่มเกิดตั้งแต่วัยรุ่นและเกิดอาการหรือเกิดโรคตอนวัยกลางคน ดังนั้นการให้ความรู้และเปลี่ยนพฤติกรรมควรเริ่มตั้งแต่วัยรุ่น การป้องกันโรคแบ่งเป็น การป้องกันปฐมภูมิ คือการป้องกันตั้งแต่ยังไม่เกิดโรค การป้องกันทุติยภูมิ คือการป้องกันมิให้เกิดโรคซ้ำ การป้องกันปฐมภูมิจะเน้นเรื่องการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมมากกว่าการใช้ยา แต่หากคุณมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจตีบก็จำเป็นต้องใช้ยา สำหรับผู้ที่เกิดโรคแล้วการใช้ยาเพื่อทำให้หลอดเลือดแข็งแรงขึ้น และลดการเกิดหลอดเลือดแข็ง

การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม

1. สูบบุหรี่ Smoking

เป้าหมาย (Goal)  หยุดสูบบุหรี่

ข้อแนะนำ (Recommendations) 

1. การตรวจร่างกายประจำปีให้ถามเรื่องการสูบบุหรี่ และแนะนำให้เลิกบุหรี่
2. สนับให้ผู้ป่วยและญาติหยุดสูบบุหรี่
3. ถ้าหยุดเองไม่ได้แนะนำให้ปรึกษาศูนย์อดบุหรี่
4. ความดันโลหิตสูงBlood pressure control 
5. เป้าหมาย (Goal)   ความดันโลหิตน้อยกว่า 130/85 มม.ปรอท
6. ข้อแนะนำ (Recommendations) 
7. ให้วัดความดันทุก 2 ปีสำหรับผู้ใหญ่
8. ให้เปลี่ยนพฤติกรรมการดำรงชิวิต เพื่อป้องกันความดันโลหิต
9. ถ้าความดันมากกว่า 140/90 มม.ปรอทเป็นเวลา 6 เดือน หรือความดันโลหิตมากกว่า160/90 มม.ปรอท ก็เริ่มให้ยาลดความดันโลหิต

2. ไขมันในเลือด Cholesterol management

เป้าหมาย (Goal)

1. ปัจัยเสี่ยงน้อยกว่า 1 ข้อ, LDL<160 mg%
2. ปัจจัยเสี่ยงน้อยกว่า 2 ข้อ, LDL<130 mg%
3. HDL>35 MG%
4. Triglyceride<200 mg%

ข้อแนะนำ (Recommendations) 

1. การบริโภคไขมันอิ่มตัว
2. เจาะเลือดหาระดับ cholesterol และHDLในผู้ใหญ่อายุมากกว่า 20 ปีและประเมินปัจจั ยเสี่ยงทุก 5 ปี
3. ให้รับประทานอาหารที่มีคุณภาพ
4. เจาะเลือดหาระดับ LDL เมื่อ total cholesterol>240 mg% หรือ total cholesterol>200 mg% และมีปัจจัยเสี่ยงมากกว่า 2 ข้อ หรือ HDL<35 mg%
5. ถ้าHDL<35 mg% ใหออกกำลังกาย หยุดสูบบุหรี่
6. ให้ยารักษาเมื่อมีข้อบ่งชี้

3. การออกกำลังกาย Physical activity

เป้าหมาย (Goal)  ออกกำลังกายสัปดาห์ละ3-6วัน วันละ30 นาที โดยได้อัตราเต้นของหัวใจ 60-80%ของอัตราเต้นเป้าหมาย

ข้อแนะนำ (Recommendations)

1. แนะนำให้ออกกำลังกายเป็นประจำ
2. ออกกำลังกายเป็นประจำสัปดาห์ละ3-6วัน วันละ30 -60นาที โดยได้อัตราเต้นของหัวใจ 60-80%ของอัตราเต้นเป้าหมาย
3. แนะนำให้เปลี่ยนพฤติกรรมการดำดงชีวิต เช่น เดินให้มาก ทำงานบ้าน ใช้จักรยานแทนรถ
4. ผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัวควรปรึกษาแพทย์ก่อนออกกำลังกาย

4. การคุมน้ำหนัก Weight management

เป้าหมาย (Goal)  ดัชนีมวลกายให้อยู่ระหว่าง 19-23 กก/ตารางเมตร สำหรับคนที่อ้วนลงพุงจะมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจ เบาหวานและไขมันในเลือด

ข้อแนะนำ (Recommendations)

1. วัดส่วนสูงและชั่งน้ำหนักรวมทั้งวัดรอบเอวและรอบสะโพกทุกปี
2. ดัชนีมวลกายมากกว่า 27 กก/ตารางเมตร หรือรอบเอวมากกว่า 90 ซม.สำหรับผู้ชาย 80 ซม.สำหรับผู้หญิง ต้องให้การรักษา
3. การได้รับยาคุมกำเนิด
4. อาจจะให้ในหญิงวัยทองที่มีปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจหลายประการ เช่น LDLที่สูง
5. การตรวจร่างกายประจำปี
6. การตรวจร่างกายประจำปีมีความสำคัญโดยเฉพาะผู้ที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคสูง เนื่องจากปัจจัยเสี่ยงบางอย่างจะไม่มีอาการ เช่น ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง การตรวจร่างกายประจำปีจะทำให้เราทราบปัจจัยเสี่ยงของเรา
7. การรับประทานอาหารที่มีคุณภาพ
8. การรับประทานอาหารที่มีคุณภาพต้องประกอบไปด้วยปริมาณพลังงานที่ไม่มากเกินไป มีแร่ฐาตครบถ้วน ครบห้าหมู่ หลีกเลี่ยงอาหารมัน เค็ม หรือหวาน
9. การจัดการเรื่องความเครียด
10. ความเครียดมักจะเป็นปัจจัยหนึ่งของการเกิดโรคหัวใจ การมองโลกในแง่ดีหรือเชิงบวกจะช่วยลดความเครียดได้

5. การดื่มสุรา

การดื่มสุราพอเหมาะจะช่วยลดการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ หากดื่มมากเกินไปจะทำให้ความดันโลหิตสูงขึ้น

การป้องกันหลอดเลือดหัวใจตีบโดยการใช้ยา

หากคุณตรวจร่างกายแล้วพบว่าเป็นโรค การใช้ยาควบคุมโรคจะช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจยาที่นิยมใช้คือ

1. ยาป้องกันการแข็งตัวของเลือด
2. ตัวแรกที่นิยมให้คือ Aspirin
3. ตัวที่สองคือ plavix เป็นยาที่นิยมใช้ในคนไข้ที่ทำบอลลูนขยายหลอดเลือดหัวใจและใส่ขดรวดในหลอดเลือดหัวใจ
4. ยาปิดกันเบต้า Betablock ยานี้จะลดความดันโลหิต ลดการเต้นของหัวใจ และลดการใช้ออกซิเจนของกล้ามเนื้อหัวใจ
5. Angiotensin-converting enzyme inhibitor ยานี้จะใช้ได้ดีในรายที่หัวใจทำงานไม่ดี ผู้ป่วยสูงอายุ ผู้ป่วยเบาหวาน ผู้ป่วยที่มีโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลาย
6. ยาลดไขมัน การใช้ยาลดไขมันจะช่วยการตีบของหลอดเลือดหัวใจ

---

ปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดแดงหัวใจตีบ

1. อายุ ชายมากกว่า 45 ปี,หญิงอายุมากกว่า 55 ปี หรือวัยหมดประจำเดือน
2. ความดันโลหิตสูง มากกว่า 140/90 มม.ปรอท
3. โรคเบาหวาน
4. สูบบุหรี่
5. HDL cholesterol < 35 mg%
6. มีญาติสายตรงเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจตีบก่อนวัย(ชายน้อยกว่า55ปี หญิงน้อยกว่า 65 ปี)
7. ถ้า HDL > 60 mg% ให้ลบปัจจัยเสี่ยงออกข้อหนึ่ง

ข้อมูลจาก: http://www.siamhealth.net